Wie kent de heftige en angstaanjagende beelden op televisie van tsunami’s die dood en verderf zaaien langs de kust niet? Maar wat is een tsunami en waar komen ze voor? Moeten we er ook in Nederland rekening mee houden?

Beeld: James Connoly via Unsplash

Tsu (haven) nami (golf) is een Japans woord. Volgens Wikipedia is een tsunami een extreem hoge golf uit de zee die onverwacht de kust overspoelt en het eerst zo idyllische strand en alle bebouwing aan de kust in één klap weg vaagt. Doordat de zeebodem schoksgewijs wordt opgetild langs geologische breuklijnen zakt een grote hoeveelheid water weg, of wordt juist opgetild. Gebeurt dit in de buurt van de kust dan ontstaat daar een tsunami. De tsunami wordt dan ook meestal veroorzaakt door een zeebeving.

Andere oorzaken van een tsunami zijn bijvoorbeeld een stuk berg dat afbrokkelt aan de rand van een fjord, een vulkanische uitbarsting onder, of vlak aan zee, een grote aardverschuiving of een modderstroom langs een vulkaanhelling vlak aan zee. Berucht is ook de gloedwolk. Dit is een van de meest verwoestende effecten van een vulkaanuitbarsting omdat de golven bestaan uit lava (vloeibaar of half vloeibaar), gas, as en rotsen die door de stroom worden  meegesleurd. Het komt maar zelden voor dat een meteorietinslag de oorzaak is van een tsunami.

[article href=”https://www.zoover.nl/blog/algemeen/wat-moet-ik-doen-als-ik-in-het-buitenland-gebeten-word-door-een-dier/”]

Beeld: Buzz Andersen via Unsplash

Waarom is een tsunami zo allesverwoestend?

Dit komt omdat de golf van een tsunami ontstaan op de zeebodem. Dit is veel krachtiger en heeft veel meer energie dan een golf die door de wind wordt veroorzaakt en die alleen aan de oppervlakte van de zee merkbaar is. Een tsunamigolf kan een snelheid van wel 1000 kilometer per uur bereiken terwijl een windgolf maximaal 40 kilometer per uur haalt.
Omdat vanuit de diepte van de zee het ontstaan van de tsunami bijna niet waar te nemen is slaat deze vaak heel onverwacht toe.

Is een tsunami dan niet te voorspellen? Ja, soms. Als de tsunami voorafgaat aan een golfdal. Dit zie je wanneer de zee zich opeens meters terugtrekt. Er komen voorwerpen naar boven die anders niet op het strand zouden aanspoelen en vissen liggen op het droge. Dit golfdal duurt vaak maar maximaal een half uur. Daarna slaat de tsunami allesverwoestend toe. Komt bij de tsunami eerst de golftop dan is er totaal geen signaal vooraf.

Om toch alerter te kunnen zijn op wat zich op de zeebodem afspeelt zijn er wel wat systemen bedacht zoals het Tsunami Warning System in the Pacific  en het DART-systeem. Geheel waterdicht zijn de systemen echter nog niet.

Beeld: Unsplash – Robert Bye

Waar komen tsunami’s het meest voor?

Doordat langs de randen van de Grote Oceaan en de Indische Oceaan veelvuldig aard- en zeebevingen voorkomen zien we hier de meeste tsunami’s. In de Atlantische Oceaan komen dit soort zeer zware zeebevingen niet voor en ook aan de zuidelijke Noordzeekust is de kans op tsunami’s heel gering.
Door afbrokkelende bergen aan de fjordenkust van Noorwegen en Schotland is er wel wat meer kans. Dit gebeurde bijvoorbeeld in 1905 in het Lovatnetmeer bij Loen in Noorwegen. Bij het vulkanische IJsland  bestaat bij een zeebeving de kans op een kleine tsunami. Echt gevaarlijk wordt het niet omdat hij bij het bereiken van de kust tussen Schotland en Noorwegen,  al aanzienlijk gedempt zal zijn. Je zult er in het Terminus hotel in Oslo dan ook geen last van hebben.
Toch is wel eens een tsunami in de Noordzee geweest, maar dan praten we over ruim 8000 jaar geleden. Die kans is dus nu nihil en je kunt dan ook onbezorgd op vakantie aan zowel de Noordzee– als de Middellandse Zee kust. Al vind je daar zeker niet het warmste zeewater.

Meer vragen over tsunami’s? Laat het ons weten in een reactie.