Tegenwoordig kun je bijna in elk land wel naar de sauna. In de winter is het heerlijk om te ontspannen in een warme sauna, en ’s zomers kun je ook in buitenbaden terecht als je even tot rust wilt komen. Maar hoe zit dat eigenlijk in andere landen? Zijn de wellness rituelen daar hetzelfde als hier?

Bijzondere wellness rituelen uit andere landen

Waar je ook bent ter wereld, de mensen hebben af en toe de behoefte om al hun zorgen achter zich te laten. Daarvoor hebben ze allerlei slimme oplossingen bedacht. Ik heb acht voorbeelden van zulke wellness rituelen uit andere landen op een rijtje gezet. Misschien zit er wel iets leuks tussen voor je volgende vakantie!

1. De Finse sauna

‘Sauna’ is een Fins woord, en de traditie van naar de sauna gaan is een ontzettend belangrijk onderdeel van de Finse cultuur. Ter illustratie: terwijl er in Finland ‘slechts’ vijf miljoen mensen wonen, zijn er maar liefst drie miljoen sauna’s; gemiddeld één per huishouden. Dat klinkt voor ons natuurlijk super luxe, maar in Finland wordt dat helemaal niet zo gezien. Naar de sauna gaan is daar net zo noodzakelijk als eten en drinken; het is geen luxe, maar een eerste levensbehoefte. Die sauna’s kunnen dan ook van alles zijn: kamers in een huis, schuurtjes in de achtertuin, of zelfs lege caravans die zijn omgebouwd tot hete kamer.

De sauna is boven alles ook een ontmoetingsplek. Hier worden de belangrijkste zaken besproken – de Fin geeft zich in de sauna letterlijk en figuurlijk bloot. Zaterdag is de dag bij uitstek om naar de sauna te gaan. In de hitte slaan de bezoekers zichzelf met takken van de ruwe berk op hun lichaam, om de spieren te ontspannen. Als het te warm wordt nemen ze buiten een duik in een koud meer of rollen ze rond in de sneeuw. Als je het eenmaal hebt geprobeerd, wil je nooit meer anders! Dit is één van de vele wellness rituelen om zelf eens te ervaren tijdens je vakantie in Finland. Let wel op je taalgebruik – de sauna is in Finland bijna heilig en schelden is dus echt uit den boze.

2. De hamam

Net als in Finland wordt in de Arabische en Turkse cultuur ook veel aandacht besteed aan rituelen van wassen en reinigen. Net als de sauna is de hamam een plaats van ontspanning en bezinning, en heeft het wassen en baden een sociaal aspect. Islamitische hamams worden ook vaak gebruikt voor de ghoesl en de woedoe, de twee rituele wassingen die moslims uitvoeren voor het gebed. Vanuit de hamam gaan ze dan meteen door naar de moskee, die meestal vlakbij is.

In traditionele hamams zijn mannen en vrouwen altijd gescheiden, en ben je nooit helemaal naakt. Er zijn over het algemeen drie ruimtes. Eerst kom je in de hararet, oftewel de hete kamer. Deze is bedoeld om lekker uit te zweten op de grote buiksteen (göbek tasi) die in het midden van de ruimte staat, en om gescrubd en gemasseerd te worden. Dan ga je door naar de warme kamer, de sogukluk, waar je je wast met zeep en alles van je afspoelt. Als laatste is er nog de camekan, oftewel de koele ruimte, waar je je omkleedt en nog even tot rust komt met een kop koffie of thee. Of je daarna nou nog naar de moskee gaat of niet, dat je je van top tot teen gereinigd en verkwikt voelt is zeker.

3. Badhuizen in Hongarije

In Hongarije liggen meer dan 1600 warmwaterbronnen, dus het is niet zo gek dat die bronnen al sinds voor Christus gebruikt worden in thermen. In Boedapest liggen maar liefst tachtig van zulke bronnen, en de vele badhuizen in de stad laten zien dat deze traditie nog steeds deel uitmaakt van de dagelijkse Hongaarse gang van zaken.

Zelf ben ik in Boedapest in Széchenyibad geweest, dat in het stadsdeel Pest ligt, en ik kan je vertellen dat het echt een hemels bezoek was. Dit badhuis is niet alleen het grootste van Boedapest, maar ook het grootste medicinale kuuroord in Europa. Naast de twee grote buitenbaden zijn er binnen een groot aantal kruidenbaden en verschillende sauna’s. Het water is afkomstig uit twee thermische bronnen van 73°C en 77°C , en in het water zitten allerlei mineralen die een genezende werking zouden hebben op onder andere gewrichtsklachten. Deze wellness rituelen klinken behoorlijk prijzig, maar niets is minder waar. De entreeprijzen zijn juist heel erg schappelijk; het was in ieder geval de beste besteding van 15 euro die ik me kan bedenken.

4. De Russische banya

De Russische banya lijkt in heel veel opzichten op de traditionele Finse sauna. Ook hier gaat het om kleine ruimtes die heet gestookt worden. De Russen zitten bijvoorbeeld, zoals op de foto, in een hutje in de sneeuw. Het woord ‘banya’ kan ook verwijzen naar een groter complex met meerdere van deze ruimtes. Het bekendste voorbeeld daarvan is de Sanduny Banya in Moskou, een imposant gebouw dat al sinds het einde van de 19e eeuw als banya in gebruik is. Ook in Rusland zijn wellness rituelen dus erg belangrijk!

Een traditionele Russische banya heeft drie ruimtes: een entreeruimte, een wasruimte en een stoomruimte. In die stoomruimte is het meestal warmer dan 90°C, dus dat zweten moet geen probleem vormen. Ook de Russen gebruiken takken van de ruwe berk, eucalyptus of andere planten om de bloedsomloop op gang te brengen. Hier gaat het er behoorlijk hardhandig aan toe; je moet niet verbaasd staan kijken als het zeerder doet dan je denkt. Maar duik na zo’n behandeling maar eens in het koude ijswater buiten, en je zult versteld staan hoe goed het je doet.

5. De Koreaanse jjimjilbang

Net als in Hongarije vind je ook in zowel Noord- als Zuid-Korea grote publieke badhuizen: jjimjilbang, in het Koreaanse alfabet geschreven als 찜질방. Ook hier baden mannen en vrouwen gescheiden van elkaar, en kun je er verschillende wellness rituelen ondergaan. Zo is er bijvoorbeeld de hanjeungmak, een droge traditionele sauna die ontzettend heet wordt gestookt met dennenhout. Eigenlijk zit je in een soort van koepelvormige oven, waar de hitte niet van stoom afkomstig is maar juist heel erg droog is.

Daarnaast zijn er warme baden en kun je genieten van een ontspannende massage. De meeste jjimjilbang hebben ook aparte ruimtes om te slapen, met stapelbedden of slaapmatjes. Zo kunnen mensen die tot laat in de grote steden moeten werken er altijd voor kiezen om tegen een klein prijsje in een jjimjilbang te overnachten. In sommige van deze badhuizen vind je zelfs kamers die speciaal zijn ingericht voor karaoke of om computerspellen te spelen! De jjimjilbang zijn meestal 24 uur per dag open, dus je kunt op ieder gewenst moment genieten van deze bijzondere wellness rituelen. Ook zijn het bij Koreaanse families populaire bestemmingen voor een weekendje weg.

6. De Japanse onsens

Omdat de grond van Japan voor een groot deel vulkanisch is, zijn er veel scheuren in de grond van waaruit warm water naar boven komt. Net als in Hongarije wordt dat warme water in Japan al eeuwenlang gebruikt voor badhuizen. Het Japanse woord onsen betekent letterlijk ‘warme bron’, maar de term wordt meestal gebruikt om een badhuis aan te duiden dat van zo’n warmwaterbron gebruik maakt. In tegenstelling tot veel van de andere badhuizen in deze lijst bevinden de onsens zich meestal juist niet in de grote stad, maar op het platteland, en zijn ze bij Japanners een zeer geliefde bestemming voor een vakantie of weekend weg in eigen land.

Ook hier kun je verschillende wellness rituelen ondergaan. Voordat je het warme water instapt dien je jezelf grondig te wassen. In sommige onsen kun je een heerlijke massage boeken, maar de warme bronnen bieden op zichzelf al meer dan genoeg ontspanning. Veel Japanners geloven dat de verschillende mineralen in het water genezende krachten hebben. Zo zou een duik in een onsen goed zijn tegen onder andere huidziekten, gewrichtsontstekingen en zelfs diabetes. Probeer het zelf ook eens tijdens je reis in Japan!

7. De Mexicaanse temazcal

In verschillende Noord- en Zuid-Amerikaanse landen is de zweethut een inheems ritueel. Onder anderen de Azteken en Maya’s kenden zulke hutten, waarin ze langdurige ceremonies ondergingen die lichaam en geest zouden reinigen. De temazcal is een voorbeeld van zo’n Mayaanse hut. Deze temazcal werd geroemd om zijn helende krachten, en werd onder andere door vrouwen gebruikt om te bevallen. Tegenwoordig kun je op verschillende plaatsen zelf nog zo’n ritueel ondergaan in een temazcal, bijvoorbeeld in Mexico.

De duur van het temazcal-ritueel kan variëren van ongeveer één tot drie uur. In de kleine hut is meestal plaats voor een beperkt aantal personen, en hij wordt verwarmd door hete stenen, die in het midden van de ruimte worden geplaatst. De ceremonie wordt altijd begeleid door een sjamaan en begint meestal met een symbolische zuivering met kruiden. Als je eenmaal de hut binnengaat, volgen meditaties, gesprekken en chants, en af en toe mag je afkoelen door een plens koud water over jezelf heen te gooien. Aan het eind verlaat je de hut en neem je een frisse duik, meestal in zee. Volgens degenen die deze wellness rituelen hebben ervaren is het een soort trance die je ervaart; een absoluut unieke ervaring die je nooit meer zult vergeten.

8. De bastu in Zweden

Als laatste hebben we nog de sauna traditie van Zweden! Weer zo’n land dat er niet bepaald om bekend staat dat het er exotisch warm wordt in de zomer, dus misschien niet helemaal onlogisch dat ook de Zweden massaal gebruik maken van deze heerlijk hete ruimtes. Veel Zweden proberen minstens één keer per week naar de sauna te gaan om helemaal tot rust te komen en alle zorgen eruit te zweten, om vervolgens weer helemaal verfrist naar buiten te stappen.

In zo’n Zweedse bastu ben je normaal gesproken naakt. In de grote steden, zoals bijvoorbeeld Stockholm, vind je enorme complexen, maar je hebt ook kleine houten huisjes in de natuur die als sauna dienen. Hoe dan ook is de bastu een plek voor ontspanning, maar heeft het bezoek aan de bastu ook zeker een sociale functie. Het is zelfs normaal om je vrienden of familieleden bij je thuis uit te nodigen voor een avondje sauna! Of je naakt bent hangt af van de omstandigheden; in grote, stedelijke bastur slaan Zweden vaak een handdoekje om als ze van het ene naar het andere bad willen lopen, maar familieleden of vrienden onder elkaar hebben niets om zich voor te generen. Je kunt niet naar Zweden zijn geweest zonder een bastu te bezoeken!

Deze voorbeelden van bijzondere wellness tradities in andere landen geven je misschien wel een hoop inspiratie voor je volgende reis. Het is vaak een unieke manier om je onder de locals te begeven en de cultuur van je vakantiebestemming eens op een andere manier te ervaren!

Heb jij ervaringen met wellness rituelen in het buitenland?

Laat het ons weten in een reactie!